Η ιστορία της μπελαντόνα είναι μεγάλη και εντυπωσιακή. Εσύ γνωρίζεις αυτό το φυτό που χρησιμοποιήθηκε ως φάρμακο, καλλυντικό και δηλητήριο;

Η μπελαντόνα έχει καλές και κακές ιδιότητες. Γενικά όμως, έχει απρόβλεπτα αποτελέσματα καθώς όλα τα μέρη του φυτού είναι εξαιρετικά τοξικά και περιέχουν τα αλκαλοειδή τροπανίου. Αυτές οι τοξίνες περιλαμβάνουν την ατροπίνη, σκοπολαμίνη και υοσκυαμίνη, οι οποίες προκαλούν ένα περίεργο παραλήρημα και παραισθήσεις. Θεωρείται ένα ισχυρό δηλητήριο!

Τα συμπτώματα δηλητηρίασης που προέρχονται από μπελαντόνα είναι: στεγνό και καυτό στόμα, ξαναμμένο δέρμα, ναυτία, σύγχυση, ντελίριο και παραισθήσεις, διεσταλμένες κόρες, φωτοευαισθησία, θολή όραση, ταχυκαρδία, απώλεια της ισορροπίας, τρέκλισμα, πονοκέφαλο, εξάνθημα, ερυθρότητα, μπερδεμένη ομιλία, ενώ σε ισχυρές δόσεις θάνατος. Το αντίδοτο για τη δηλητηρίαση από μπελαντόνα είναι η φυσοστιγμίνη ή η πιλοκαρπίνη, το ίδιο όπως και για την ατροπίνη.

Θεωρείται ένα ισχυρό δηλητήριο!

Πού την συναντάμε;

Πρόκειται για πολυετές ποώδες φυτό που συναντάται γύρω και μέσα σε δάση, σε σκιερά και ασβεστούχα εδάφη. Φυτρώνει σε όλη την Ευρώπη, τη Δυτική και Νότια Ασία, τη Βόρεια Αφρική και τη Βόρεια Αμερική. Στη χώρα μας φυτρώνει στη Βόρεια Ελλάδα. Καλλιεργείται στην Ιταλία, Γαλλία, Αγγλία, Ινδία, Ρωσία.

Η ιστορία της μπελαντόνα

Η ονομασία του γένους Άτροπος, προέρχεται από το όνομα μιας από της Μοίρες της Αρχαίας Ελληνικής μυθολογίας, η οποία έκοβε το νήμα της ζωής του ανθρώπου. Αυτός ο χαρακτηρισμός δόθηκε από τον φυσιοδίφη Διοσκουρίδη, στην προσπάθεια του να αποδοθεί η ισχύς του δηλητηρίου του φυτού. Θεωρείται ότι ήταν τόσο εξοικειωμένος με την φύση και τις ιδιότητες των φυτών ώστε μπορούσε πάντα να βρει πολύ κατάλληλες ονομασίες γι’ αυτά.Στην Ελλάδα αναφέρεται και ως  Ευθάλεια, που σημαίνει «θαλερή».

Η μπελαντόνα ως καλλυντικό για μάτια

Μπελαντόνα είναι η ιταλική ονομασία του φυτού – και η πιο κοινή – που σημαίνει «ωραία κυρία» (όμορφη γυναίκα), αφού χρησιμοποιήθηκε ως καλλυντικό στο πρόσωπο από τις γυναίκες και ως οφθαλμικές σταγόνες για ένα λαμπερό και σαγηνευτικό βλέμμα από τις γυναίκες της ισπανικής και ιταλικής αριστοκρατίας. Το έσταζαν επίσης, στον αμφιβληστροειδή των τραγουδιστριών της όπερας και στις κοπέλες  πριν τις παρουσιάσουν σε κάποιον μνηστήρα. Η αλόγιστη όμως, χρήση της δηλητηριώδους ατροπίνης, οδηγούσε και σε τύφλωση.

Πιθανότατα η μπελαντόνα είναι το φυτό «στρύχνος ο μανικός» που αναφέρει ο Θεόφραστος στο βιβλίο του «Περί Φυτών Ιστορίαι». Πριν από το Μεσαίωνα χρησιμοποιήθηκε στη χειρουργική ως αναισθητικό, αλλά και ως παυσίπονο σε τοκετούς. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι τη χρησιμοποιούσαν ως δηλητήριο.

Την χρησιμοποιούσαν οι μεγάλοι γιατροί στην αρχαία Ελλάδα, τη Βαβυλωνία και τη Μεσοποταμία. Το δηλητήριο της επίσης, χρησιμοποιήθηκε από τους αρχαίους κόσμους για να κάνουν τα δηλητηριώδη βέλη τους. Φημολογήθηκε μάλιστα, ότι η σύζυγος του Αυτοκράτορα Αύγουστου αλλά και η σύζυγος του Κλαύδιου το είχαν χρησιμοποιήσει σε φονικό!

Ο Μάκβεθ της Σκωτίας, όταν ήταν ακόμη ένας από τους υπαρχηγούς του βασιλιά Ντάνκαν – της Σκωτίας, το χρησιμοποίησε κατά τη διάρκεια της εκεχειρίας, για να δηλητηριάσει τα στρατεύματα του Βασιλιά της Αγγλίας, κατά την εισβολή του Χάρολντ του λαγοπόδαρου. Οι περισσότεροι στρατιώτες δηλητηριάστηκαν στον ύπνο τους ή υποχώρησαν.

Πιστεύεται επίσης, ότι στο παρελθόν οι μάγισσες χρησιμοποιούσαν ένα μείγμα από μπελαντόνα και άλλα φυτά, συνήθως δηλητηριώδη (όπως το λυκοπένιο και το δηλητηριώδες κώνειο) και αλείφονταν για να τις βοηθήσει να πετάξουν σε συναντήσεις με άλλες μάγισσες!

Μήπως τελικά τα παραμύθια που μας διαβάζανε μικρούς για μάγισσες και μαντζούνια, δράκους και ξωτικά να είχανε μια δόση αλήθειας; Ή τρώγανε απλά μπελαντόνα και τα «βλέπανε» και τα «νιώθανε» όλα αυτά λόγω της παραισθησιογόνου δράσης της;