Η βιοποικιλότητα, δηλαδή η ποικιλία των ζωικών και φυτικών ειδών είναι ουσιαστικής σημασίας για την ανθρώπινη ύπαρξη και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την εξάλειψη της φτώχειας.

Σύμφωνα με εκθέσεις του ΟΗΕ, το 12% του συνόλου των πτηνών του πλανήτη και το 10% των φυτών και των ζώων της Γης απειλούνται με εξαφάνιση, εξαιτίας των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και της υποβάθμισης των βιοτόπων. Ο επιστήμονες προειδοποιούν ότι έως το 2050 θα έχει εξαφανιστεί το ένα τρίτο της πανίδας από τη Γη, εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών.

Τα βλέπουμε ήδη να συμβαίνουν γύρω μας… πανδημία, κλιματική αλλαγή, υπερθέρμανση, πείνα, καταστροφές, αφανισμός ειδών κλπ.

Στη χώρα μας απειλούνται με εξαφάνιση η καστανή αρκούδα, η μεσογειακή φώκια, η χελώνα καρέτα – καρέτα, η αγριόγατα, ο γυπαετός, η πέστροφα, ενώ σε κίνδυνο βρίσκονται ο λύκος, το τσακάλι, ο ασβός, το ζαρκάδι και το ελάφι.

Ποια είναι η νέα στρατηγική για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030;

Η νέα στρατηγική για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 είναι ένα ολοκληρωμένο, συστηματικό και φιλόδοξο μακροπρόθεσμο σχέδιο για την προστασία της φύσης και την αναστροφή της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων. Αποτελεί βασικό πυλώνα της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της ηγετικής θέσης της ΕΕ όσον αφορά τη διεθνή δράση για τα παγκόσμια δημόσια αγαθά και τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης.

Η στρατηγική καθορίζει νέους τρόπους για την αποτελεσματικότερη εφαρμογή της υφιστάμενης νομοθεσίας, νέες δεσμεύσεις, μέτρα, στόχους και μηχανισμούς διακυβέρνησης, με στόχο η βιοποικιλότητα της Ευρώπης να ανακάμψει έως το 2030. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται:

1. Ο μετασχηματισμός τουλάχιστον του 30 % της ξηράς και της θάλασσας της Ευρώπης σε προστατευόμενες περιοχές με αποτελεσματική διαχείριση.

Στόχος είναι η αξιοποίηση των υφιστάμενων περιοχών του δικτύου Natura 2000, η συμπλήρωσή τους με εθνικά προστατευόμενες περιοχές και η παράλληλη διασφάλιση της αυστηρής προστασίας περιοχών με πολύ υψηλή βιοποικιλότητα και κλιματική αξία.

2. Η αποκατάσταση υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων σε όλη την ΕΕ, καθώς και η μείωση των πιέσεων που ασκούνται στη βιοποικιλότητα.

Η στρατηγική προτείνει ένα εκτεταμένο σχέδιο αποκατάστασης της φύσης της ΕΕ, το οποίο περιλαμβάνει κατόπιν εκτίμησης επιπτώσεων:

  • εκπόνηση πρότασης για ένα νέο νομικό πλαίσιο για την αποκατάσταση της φύσης, με δεσμευτικούς στόχους για την αποκατάσταση κατεστραμμένων οικοσυστημάτων, συμπεριλαμβανομένων των πιο πλούσιων σε άνθρακα οικοσυστημάτων
  • βελτίωση της κατάστασης ή της τάσης διατήρησης τουλάχιστον του 30 % των προστατευόμενων οικοτόπων και ειδών της ΕΕ που δεν βρίσκονται σε ευνοϊκή κατάσταση
  • αποκατάσταση τουλάχιστον 25 000 χλμ. ποταμών ελεύθερης ροής
  • ανάσχεση και αναστροφή της μείωσης των πτηνών και των εντόμων των γεωργικών εκτάσεων, ιδίως των επικονιαστών
  • μείωση του κινδύνου των χημικών φυτοφαρμάκων και της συνολικής χρήσης τους, και ιδίως της χρήσης των πιο επικίνδυνων φυτοφαρμάκων κατά 50 %
  • διαχείριση τουλάχιστον του 25 % των γεωργικών εκτάσεων στο πλαίσιο της βιολογικής γεωργίας και σημαντική ενίσχυση της υιοθέτησης αγροοικολογικών πρακτικών
  • μείωση των απωλειών θρεπτικών συστατικών από τα λιπάσματα κατά τουλάχιστον 50 % και της χρήσης λιπασμάτων κατά τουλάχιστον 20 %
  • φύτευση τουλάχιστον 3 δισεκατομμυρίων δέντρων, με πλήρη σεβασμό των οικολογικών αρχών, και προστασία των εναπομεινάντων πρωτογενών και παλαιών δασών
  • εξάλειψη των παρεμπιπτόντων αλιευμάτων προστατευόμενων ειδών ή μείωσή τους σε επίπεδο που επιτρέπει την πλήρη ανάκτηση των ειδών και δεν απειλεί την κατάσταση διατήρησής τους

3. Η διευκόλυνση της μετασχηματιστικής αλλαγής.

Η στρατηγική θέτει σε κίνηση μια νέα διαδικασία για τη βελτίωση της διακυβέρνησης της βιοποικιλότητας, διασφαλίζοντας ότι τα κράτη μέλη ενσωματώνουν τις δεσμεύσεις της στρατηγικής στις εθνικές πολιτικές. Ένα κέντρο γνώσεων για τη βιοποικιλότητα και μια εταιρική σχέση για τη βιοποικιλότητα θα στηρίξουν την καλύτερη εφαρμογή της έρευνας και της καινοτομίας για τη βιοποικιλότητα στην Ευρώπη. Στόχος της στρατηγικής είναι η τόνωση των φορολογικών συστημάτων και της τιμολόγησης, ώστε να αντικατοπτρίζονται καλύτερα οι πραγματικές περιβαλλοντικές δαπάνες, συμπεριλαμβανομένου του κόστους της απώλειας της βιοποικιλότητας, και η πραγματική ενσωμάτωση της βιοποικιλότητας στη διαδικασία λήψης δημόσιων και επιχειρηματικών αποφάσεων.

Γιατί είναι σημαντική η βιοποικιλότητα;

Η βιοποικιλότητα -η ποικιλία της ζωής στη Γη, συμπεριλαμβανομένων των φυτών, των ζώων, των μυκήτων, των μικροοργανισμών, καθώς και των οικοτόπων στους οποίους ζουν- και τα οικοσυστήματα που σχηματίζουν τα ζωντανά είδη, μας παρέχουν τρόφιμα, υλικά, φάρμακα, αναψυχή, υγεία και ευεξία. Καθαρίζουν το νερό, επικονιάζουν τις καλλιέργειες, καθαρίζουν τον αέρα, απορροφούν τεράστιες ποσότητες άνθρακα, ρυθμίζουν το κλίμα, διατηρούν τα εδάφη γόνιμα, μας παρέχουν φάρμακα και προσφέρουν πολλά από τα βασικά δομικά στοιχεία για τη βιομηχανία.

Τα κατεστραμμένα οικοσυστήματα είναι πιο ευάλωτα και έχουν περιορισμένη ικανότητα αντιμετώπισης ακραίων φαινομένων και νέων ασθενειών. Αντίθετα, τα οικοσυστήματα που χαρακτηρίζονται από καλή ισορροπία μάς προστατεύουν από απρόβλεπτες καταστροφές και, όταν τα χρησιμοποιούμε με βιώσιμο τρόπο, προσφέρουν πολλές από τις βέλτιστες λύσεις για την αντιμετώπιση των επειγουσών προκλήσεων.

Η απώλεια της βιοποικιλότητας είναι:

  • ζήτημα που αφορά το κλίμα – η καταστροφή οικοσυστημάτων και εδαφών επιταχύνει την υπερθέρμανση του πλανήτη (το 40% της Ελλάδας θα γίνει έρημος), ενώ η αποκατάσταση της φύσης μετριάζει την κλιματική αλλαγή
  • επιχειρηματικό ζήτημα – το φυσικό κεφάλαιο παρέχει στοιχειώδεις πόρους για τη βιομηχανία και τη γεωργία
  • ζήτημα ασφάλειας και προστασίας – η απώλεια φυσικών πόρων, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, μπορεί να οδηγήσει σε συγκρούσεις και αυξάνει παντού την ευπάθεια σε φυσικές καταστροφές
  • ζήτημα επισιτιστικής ασφάλειας – τα φυτά και τα ζώα, συμπεριλαμβανομένων των επικονιαστών και των οργανισμών του εδάφους, διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στο επισιτιστικό μας σύστημα (Πώς εξαρτάται η ζωή μας από τις μέλισσες;)
  • ζήτημα υγείας – η καταστροφή της φύσης αυξάνει τον κίνδυνο και μειώνει την ανθεκτικότητά μας σε ασθένειες. Η φύση έχει επίσης ευεργετικό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία και την ευημερία των ανθρώπων
  • ζήτημα ισότητας – η απώλεια της βιοποικιλότητας πλήττει κυρίως τους φτωχότερους, γεγονός που επιδεινώνει τις ανισότητες
  • διαγενεακό ζήτημα – στερούμε από τους απογόνους μας τη βάση για μια ολοκληρωμένη ζωή

Με ποιον τρόπο θα ενισχύσει η εφαρμογή της στρατηγικής για τη βιοποικιλότητα την ανάκαμψη της Ευρώπης μετά την κρίση του κορονοϊού;

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, συμπεριλαμβανομένης της παρούσας στρατηγικής για τη βιοποικιλότητα, αποτελεί την αναπτυξιακή στρατηγική της Ευρώπης και θα συμβάλει στην ανάκαμψη από την κρίση. Θα αποφέρει οικονομικά οφέλη και θα συμβάλει στην ενίσχυση της ανθεκτικότητάς μας σε μελλοντικές κρίσεις. Και οι τρεις βασικοί οικονομικοί τομείς -γεωργία, κατασκευές, και τρόφιμα και ποτά- εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη φύση και παράγουν περισσότερα από 7 τρισ. ευρώ. Τα οφέλη του δικτύου Natura 2000 της ΕΕ για την προστασία της φύσης εκτιμώνται σε 200 έως 300 δισ. ευρώ ετησίως.

Επένδυση στη φύση σημαίνει επίσης επένδυση σε τοπικές θέσεις απασχόλησης και επιχειρηματικές ευκαιρίες, όπως η αποκατάσταση της φύσης και η βιολογική γεωργία, καθώς και σε πράσινες και γαλάζιες υποδομές. Οι επενδυτικές ανάγκες του δικτύου Natura 2000 για την προστασία της φύσης αναμένεται να στηρίξουν έως και 500 000 πρόσθετες θέσεις εργασίας. Η βιολογική γεωργία παρέχει 10-20 % περισσότερες θέσεις εργασίας ανά εκτάριο απ’ ό, τι οι συμβατικές γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Ο οικολογικός προσανατολισμός των πόλεων προσφέρει πολλές καινοτόμες ευκαιρίες απασχόλησης· από σχεδιαστές και πολεοδόμους μέχρι γεωργούς αστικών περιοχών και βοτανολόγους.

Αντιστρόφως, εάν εξακολουθήσουμε τη συνήθη πορεία της καταστροφής των οικοσυστημάτων, η συνεχιζόμενη υποβάθμιση του φυσικού μας κεφαλαίου θα περιορίσει σημαντικά τις επιχειρηματικές ευκαιρίες και το δυναμικό κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης. Το οικονομικό και κοινωνικό κόστος της αδράνειας σε περιβαλλοντικά και κλιματικά ζητήματα θα ήταν τεράστιο, οδηγώντας σε συχνά έντονα καιρικά φαινόμενα και φυσικές καταστροφές, καθώς και στη μείωση του μέσου ΑΕΠ της ΕΕ έως και κατά 2 %, και ακόμη περισσότερο σε ορισμένα μέρη της ΕΕ.* Από το 1997 έως το 2011, χάθηκαν παγκοσμίως περίπου 3,5-18,5 τρισ. ευρώ σε υπηρεσίες οικοσυστήματος λόγω της μεταβολής της εδαφοκάλυψης, ενώ εκτιμάται ότι ετησίως χάνονται 5,5-10,5 τρισ. ευρώ λόγω της υποβάθμισης του εδάφους. Η απώλεια της βιοποικιλότητας έχει επίσης ως αποτέλεσμα τη μείωση της απόδοσης των καλλιεργειών και των αλιευμάτων και την απώλεια δυνητικών νέων πηγών φαρμάκων.

Πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημα της απώλειας της βιοποικιλότητας;

Τα τελευταία 40 έτη ο παγκόσμιος πληθυσμός των άγριων ειδών μειώθηκε κατά 60 % εξαιτίας μη βιώσιμων ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Περίπου 1 εκατομμύριο είδη διατρέχουν τον κίνδυνο εξαφάνισης εντός κάποιων δεκαετιών. Οι κύριοι παράγοντες αυτής της απώλειας είναι η μετατροπή φυσικών οικοτόπων σε γεωργικές εκτάσεις και η επέκταση των αστικών περιοχών. Άλλες αιτίες είναι η υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων (όπως η υπεραλίευση και οι καταστρεπτικές γεωργικές πρακτικές), η κλιματική αλλαγή, η ρύπανση και τα χωροκατακτητικά ξένα είδη. (Παγκόσμια συστημική κατάρρευση: Προειδοποιούν οι επιστήμονες)

Υπάρχει σύνδεση μεταξύ της απώλειας της βιοποικιλότητας και της εξάπλωσης νόσων;

Καθίσταται σαφές ότι η ανθεκτικότητα της κοινωνίας μας στους κινδύνους εκδήλωσης ζωονόσων με πιθανότητα πανδημίας εξασθενεί λόγω δημογραφικών και οικονομικών παραγόντων. Οι παράγοντες αυτοί ασκούν πίεση στα οικοσυστήματα, οδηγώντας σε μη βιώσιμη εκμετάλλευση της φύσης, συμπεριλαμβανομένης της αποψίλωσης των δασών και του παράνομου ή ανεπαρκώς ρυθμιζόμενου εμπορίου άγριων ειδών.

Εάν επιθυμούμε μια υγιή κοινωνία, χρειαζόμαστε υγιή οικοσυστήματα

Χρειαζόμαστε επαρκή χώρο για τα άγρια ζώα, και χρειάζεται να τα διαθέτουμε σε επαρκείς αριθμούς. Με τον τρόπο αυτό λειτουργούν ως ασπίδα κατά νόσων που δεν έχουν θέση στο ανθρώπινο είδος και συμβάλλουν στην πρόληψη της εκδήλωσης πανδημιών.

Το παγκόσμιο εμπόριο άγριων ειδών, καθώς και οι ανεπαρκώς ελεγχόμενες «υγρές» αγορές ζώων, στις οποίες πωλούνται ψάρια, κατοικίδια και άγρια ζώα, αποτελούν επίσης σημαντικό παράγοντα κινδύνου για τη διάδοση νόσων.

Πώς θα χρηματοδοτηθεί αυτή η μετασχηματιστική αλλαγή;

Η στρατηγική θα απαιτήσει σημαντικές επενδύσεις. Τουλάχιστον 20 δισ. ευρώ ετησίως θα πρέπει να αποδεσμευτούν ώστε να δαπανηθούν για τη φύση, ιδίως για την αποκατάσταση οικοσυστημάτων και για επενδύσεις στο δίκτυο Natura 2000, καθώς και στις πράσινες και γαλάζιες υποδομές σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Αυτό θα απαιτήσει κινητοποίηση της ιδιωτικής και της δημόσιας χρηματοδότησης σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο, μεταξύ άλλων μέσω μιας σειράς διαφορετικών προγραμμάτων στον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ. Επιπλέον, δεδομένου ότι η αποκατάσταση της φύσης θα συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη των στόχων για το κλίμα, σημαντικό ποσοστό του 25 % του προϋπολογισμού της ΕΕ που προορίζεται για τη δράση για το κλίμα θα επενδυθεί στη βιοποικιλότητα και σε λύσεις που βασίζονται στη φύση.

Στο πλαίσιο του InvestEU, θα συσταθεί ειδική πρωτοβουλία για το φυσικό κεφάλαιο και την κυκλική οικονομία, με στόχο την κινητοποίηση τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ κατά τα επόμενα 10 έτη, με βάση μεικτή χρηματοδότηση από τον δημόσιο/ιδιωτικό τομέα. Η φύση και η βιοποικιλότητα αποτελούν επίσης προτεραιότητα του επενδυτικού σχεδίου για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Για να διευκολυνθεί η αποδέσμευση των απαιτούμενων επενδύσεων, η ΕΕ πρέπει να παράσχει μακροπρόθεσμη ασφάλεια στους επενδυτές και να συμβάλει στην ενσωμάτωση της βιωσιμότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η ταξινομία της ΕΕ για τη βιώσιμη χρηματοδότηση θα συμβάλει στην καθοδήγηση των επενδύσεων προς την πράσινη ανάκαμψη και την υλοποίηση λύσεων που βασίζονται στη φύση.

Δες εδώ τη συνέχεια του άρθρου…

Πηγή: ΑΜΠΕ

We ❤️ nature

Διάβασε ακόμη: Μπορεί να επιζήσει ο άνθρωπος χωρίς την ύπαρξη φυτών;

Έλα και στην ομάδα μας Votanistas – Η Ομάδα μας για να μοιραζόμαστε τα μυστικά της φύσης και να κάνουμε παρεούλα

Κάνε like και στη σελίδα μας στο facebook Votanistas για να μη χάνεις τα καινούρια μας άρθρα