Πώς θεραπεύει η μουσική – Τι λένε οι ερευνητές

Πάντα έλεγα πως “άνθρωπο που τραγουδάει… μην τον φοβάσαι”.

Άνοιξε τα παράθυρα να μπει καθαρός αέρας, πάρε βαθιά ανάσα, βάλε τέρμα το αγαπημένο σου τραγούδι…

Και έλα να μιλήσουμε για τη δύναμη της μουσικής

«Νομίζω ότι η μουσική από μόνη της θεραπεύει. Είναι μια εκρηκτική έκφραση της ανθρωπότητας. Είναι κάτι που αγγίζει όλους μας. Δεν έχει σημασία από ποιον πολιτισμό είμαστε, ο καθένας αγαπά τη μουσική», είπε κάποτε ο Αμερικανός μουσικός Billy Joel.

Οι περισσότεροι από εμάς συμφωνούμε ολόψυχα με αυτή τη δήλωση και αυτός είναι ο παγκόσμιος δεσμός με τη μουσική, που έχει οδηγήσει τους ερευνητές ανά τον κόσμο να διερευνήσουν το θεραπευτικό της δυναμικό.

Πώς συνδέεται η μουσική με τα συναισθήματα και τις εμπειρίες;

Μπορούμε όλοι να σκεφτούμε τουλάχιστον ένα τραγούδι που όταν το ακούμε, μας προκαλεί μια συναισθηματική αντίδραση. Μπορεί να είναι ένα τραγούδι που έχουμε συνδέσει με τον γάμο μας, με έναν έρωτα, με μία απώλεια, με μια παρέα. Μάλιστα, δημιουργούμε και εικόνες καθώς ακούμε ένα κομμάτι.

«Έχουμε μια τέτοια βαθιά σύνδεση με τη μουσική, επειδή είναι “σκληροπυρηνική”, στο μυαλό και το σώμα μας. Τα στοιχεία της μουσικής – ρυθμός, μελωδία κ.λπ. – επαναλαμβάνονται στη φυσιολογία μας, στη λειτουργία και στην ύπαρξή μας», ανέφερε η Barbara Else, ανώτερος σύμβουλος πολιτικής και έρευνας στην Αμερικανική Ένωση Μουσικοθεραπείας.

Δεδομένης της βαθιάς συνάφειας που έχουμε με τη μουσική, ίσως δεν εκπλήσσει το γεγονός ότι πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να ωφελήσει την ψυχική μας υγεία. Μια μελέτη του 2011 από ερευνητές του Πανεπιστημίου McGill στον Καναδά διαπίστωσε ότι η ακρόαση της αυξάνει την ποσότητα ντοπαμίνης που παράγεται στον εγκέφαλο – μια χημική ουσία που ενισχύει τη διάθεση, καθιστώντας την εφικτή θεραπεία για την κατάθλιψη.

Η θεραπευτική δύναμη της μουσικής

Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο The Lancet Psychiatry, προτείνει να ακούμε μουσική hip-hop, η οποία μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τις ψυχικές διαταραχές.

Όμως, όλο και περισσότερο, οι ερευνητές διαπιστώνουν ότι τα οφέλη για τη υγεία από τη μουσική μπορεί να ξεπεράσουν την ψυχική υγεία και, ως εκ τούτου, ορισμένοι εμπειρογνώμονες στον τομέα της υγείας καλούν τη μουσικοθεραπεία να ενσωματωθεί ευρύτερα στις ρυθμίσεις της υγειονομικής περίθαλψης.

Εξετάζεται πώς η μουσική θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να βελτιώσει – ή ακόμη και να αντικαταστήσει – τις τρέχουσες στρατηγικές θεραπείας????

Μείωση του πόνου

“Ένα καλό πράγμα για τη μουσική, είναι πως όταν σε χτυπάει δε νιώθεις πόνο”, Bob Marley

Σύμφωνα με μερικές μελέτες, αυτή η δήλωση μπορεί να είναι αλήθεια.

Μα μελέτη του Πανεπιστημίου Brunel στο Ηνωμένο Βασίλειο, πρότεινε ότι η μουσική μπορεί να μειώσει τον πόνο και το άγχος για τους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση.

Αναλύοντας 72 ελεγχόμενες μελέτες στις οποίες συμμετείχαν περισσότεροι από 7.000 ασθενείς που υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση, οι ερευνητές βρήκαν ότι όσοι άκουγαν μουσική μετά τη διαδικασία, ανέφεραν λιγότερο πόνο και άγχος από εκείνους που δεν άκουγαν και ήταν λιγότερο πιθανό να χρειαστούν φάρμακο για τον πόνο.

Αυτή η επίδραση ήταν ακόμη ισχυρότερη για τους ασθενείς που άκουσαν ακριβώς τον τύπο μουσικής που θέλανε.

Ο επικεφαλής της μελέτης Dr. Catharine Meads δήλωσε:

«Αν η μουσική ήταν ένα φάρμακο, θα ήταν πολύ εμπορεύσιμο. Πρόκειται για μια μη επεμβατική, ασφαλής και φθηνή παρέμβαση που πρέπει να είναι διαθέσιμη σε όλους που υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση».

Αυτή η μελέτη είναι μόνο μία από τις πολλές που γίνανε και αναγνωρίστηκαν οι θεραπευτικές ιδιότητες της μουσικής. Τον Μάρτιο του 2014, ερευνητές από τη Δανία διαπίστωσαν ότι η μουσική μπορεί να είναι ευεργετική για ασθενείς με ινομυαλγία – μια διαταραχή που προκαλεί πόνο και κόπωση των μυών και των αρθρώσεων.

«Ακούγοντας την ήρεμη, χαλαρωτική, αυτο-επιλεγμένη μουσική, μειώθηκε ο πόνος και αυξήθηκε η λειτουργική κινητικότητα σημαντικά μεταξύ 22 ασθενών με ινομυαλγία», σύμφωνα με τους ερευνητές.

Με ποιο τρόπο η μουσική φαίνεται να μειώνει τον πόνο;

Ενώ οι ακριβείς μηχανισμοί παραμένουν ασαφείς, πολλοί ερευνητές πιστεύουν ότι ένας λόγος είναι επειδή η ακρόαση της, προκαλεί την απελευθέρωση οπιοειδών στον εγκέφαλο, τα φυσικά ανακουφιστικά πόνου του σώματος.

Ο Δρ Daniel Levitin του Πανεπιστημίου McGill στον Καναδά και οι συνάδελφοί του μιλούν για αυτή τη θεωρία, αναφέροντας ότι οι άνθρωποι βιώνουν λιγότερη ευχαρίστηση από την ακρόαση όταν τους δόθηκε η ναλτρεξόνη – ένα φάρμακο που μπλοκάρει τα οπιοειδή σήματα και την απελευθέρωση των οπιοειδών για τον περιορισμό του πόνου.

Μείωση του άγχους

Υπάρχουν πολυάριθμες μελέτες που υποστηρίζουν πως όταν αγχωνόμαστε, μπορούμε να ακούσουμε μουσική για να νιώσουμε καλύτερα.

Οι ερευνητές της μελέτης, συμπεριλαμβανομένης της καθηγήτριας Isabelle Peretz του Κέντρου Έρευνας για τον Εγκέφαλο, τη Μουσική και τη Γλώσσα στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ στον Καναδά, αναφέρουν πως τα μωρά και τα νήπια παραμένουν πιο ήρεμα όταν ακούνε μουσική. Προωθείται η ικανότητα των εσωτερικών ρυθμών του σώματος να συγχρονίζονται με εξωτερικούς ρυθμούς, παλμούς ή παλμούς.

Μια άλλη μελέτη του 2013 στο νοσοκομείο Great Ormond Street του Ηνωμένου Βασιλείου, διαπίστωσε πως η μουσική συνέβαλε στη μείωση του άγχους και υποστηρίζεται πως μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση του στρες, μειώνοντας τα επίπεδα κορτιζόλης του σώματος – την ορμόνη που απελευθερώνεται ως αντίδραση στο στρες.

Η μουσική για την καρδιά

Η επισκόπηση του Dr. Levitin και των συναδέλφων του, δείχνει ότι αυτό το φαινόμενο ανακούφισης από το στρες εξαρτάται από το είδος της μουσικής που ακούει και που είναι πιθανότερο να μειώσει τα επίπεδα κορτιζόλης. Ένας άλλος μηχανισμός είναι η επίδραση που έχει στα μέτρα με τη μεσολάβηση του εγκεφάλου, όπως ο παλμός, ο καρδιακός ρυθμός, η αρτηριακή πίεση, η ανάσα και η θερμοκρασία του σώματος – πάλι, το αποτέλεσμα εξαρτάται από τον τύπο της μουσικής που ακούει.

«Η ένταση της μουσικής παράγει αυξήσεις στα καρδιαγγειακά μέτρα, ενώ η χαλαρή μουσική παράγει μειώσεις», εξηγούν.

Η επίδραση της μουσικής στον καρδιακό ρυθμό και οι δυνατότητές της ως ανακουφιστικού παράγοντα άγχους έχουν οδηγήσει ορισμένους ερευνητές να πιστέψουν ότι η μουσική μπορεί να είναι αποτελεσματική και για τη θεραπεία των καρδιακών παθήσεων.

Μια μελέτη που παρουσιάστηκε στο συνέδριο της Βρετανικής Καρδιολογικής Εταιρείας στο Μάντσεστερ του Ηνωμένου Βασιλείου, οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης διαπίστωσαν ότι οι επαναλαμβανόμενες μουσικές φράσεις μπορεί να βοηθήσουν στον έλεγχο του καρδιακού ρυθμού και στη μείωση της αρτηριακής πίεσης.

Μουσική και μνήμη

Θα έχεις καταλάβει ότι συγκεκριμένα τραγούδια, μας θυμίζουν στιγμές

Ορισμένα τραγούδια έχουν τη δυνατότητα να μας υπενθυμίζουν ορισμένες περιόδους ή γεγονότα στη ζωή μας , μερικά που μας κάνουν να χαμογελάμε και άλλα που θέλουμε ένα ξεχάσουμε.

Το 2013, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Memory & Cognition περιλάμβανε 60 ενήλικες που μάθαιναν Ουγγρικά. Είχανε τρία μαθησιακά καθήκοντα: να μιλάνε με άγνωστες ουγγρικές φράσεις, με τις ίδιες φράσεις με ρυθμικό τρόπο ή να τραγουδούν τις φράσεις.

Όταν τους ζητήθηκε να ανακαλέσουν τις φράσεις, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες που τις τραγούδησαν είχαν πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια ανάκλησης – μνήμης – από τις άλλες δύο ομάδες. «Αυτά τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι μια μέθοδος εκμάθησης και ακρόασης μπορεί να διευκολύνει την πληρέστερη μνήμη για προφορικές φράσεις ξένων γλωσσών», λένε οι ερευνητές.

Έτσι οι ερευνητές, έχοντας τέτοια στοιχεία, προτείνουν ότι η μουσική μπορεί να βοηθήσει στην ανάκληση μνήμης για άτομα με γνωστικές διαταραχές, όπως η νόσος του Alzheimer.

Σε μια έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Gerontologist, 89 άτομα με άνοια και οι φροντιστές τους, τους ανατέθηκαν να ακούνε μουσική και να μάθουν τραγούδια. Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν ότι όχι μόνο είχαν καλύτερη διάθεση και γενικότερα ευημερία από τη συνηθισμένη ομάδα φροντίδας, αλλά απέδειξαν καλύτερη επεισοδιακή μνήμη στις γνωστικές εκτιμήσεις.

«Οι τακτικές μουσικές ψυχαγωγικές δραστηριότητες μπορούν να έχουν μακροχρόνια γνωστικά, συναισθηματικά και κοινωνικά οφέλη στην ήπια/μέτρια άνοια και συνεπώς θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στην περίθαλψη και αποκατάσταση της άνοιας», κατέληξαν οι συντάκτες.

Μουσική και εγκέφαλος

Οι έρευνες δείχνουν ότι η μουσική μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση της εγκεφαλικής βλάβης – όπως αυτή από το εγκεφαλικό επεισόδιο.

Μια μελέτη του 2008 του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι στη Φινλανδία, διαπίστωσε ότι ασθενείς με αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο που άκουγαν μουσική για περίπου 2 ώρες ημερησίως είχαν καλύτερη λεκτική μνήμη, προσοχή και πιο θετική διάθεση.

Μια μελέτη που του 2013 στην Κορέα, διαπίστωσε ότι οι ασθενείς που ανέπτυξαν προβλήματα επικοινωνίας μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο, έδειξαν βελτιωμένη ικανότητα μετά από 1 μήνα θεραπείας νευρολογικής μουσικής.

Έχει επίσης υποδειχθεί ότι η μουσική μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της επιληψίας – μια διαταραχή του εγκεφάλου που χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση επιληπτικών κρίσεων.

Η μελέτη, που διεξήχθη από την Christine Charyton, του Κρατικού Πανεπιστημίου του Πανεπιστημίου του Οχάιο Wexner Medical Center και συναδέλφους, έδειξε ότι οι εγκέφαλοι των ανθρώπων με επιληψία έδειξαν μεγαλύτερο συγχρονισμό ως ανταπόκριση στη μουσική – αυτό είναι ένα “εκπληκτικό” εύρημα.

«Τα άτομα με επιληψία συγχρονίζονται πριν από την κατάσχεση. Ωστόσο, στη μελέτη μας, οι ασθενείς με επιληψία συγχρονίζονται με τη μουσική χωρίς να έχουν επιληφθεί. Τα αποτελέσματα αυτά, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια νέα στρατηγική θεραπείας για την επιληψία. Τα άτομα με επιληψία μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη μουσική για να χαλαρώσουν, αφού το άγχος προκαλεί την εμφάνιση σπασμών. Με την ακρόαση της μουσικής, πολλοί ασθενείς ανέφεραν ότι αισθάνονται χαλαροί», εξηγεί η Charyton.

Μουσικοθεραπεία και υγειονομική περίθαλψη

Με βάση τα σημαντικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η μουσική προσφέρει πολλά οφέλη για την υγεία, πολλοί ειδικοί ζητούν μεγαλύτερη χρήση της μουσικοθεραπείας στα πλαίσια της υγειονομικής περίθαλψης. Επίσης, θα μπορούσε να προσφέρει εναλλακτική θεραπευτική επιλογή για κάποιες καταστάσεις – όπως νευρικός πονοκέφαλος και ημικρανία.

Όπως καταλαβαίνεις, πρόκειται για κάτι πολύ περισσότερο από μια απλώς συναισθηματική σχέση με τη μουσική.

Έτσι, την επόμενη φορά που θα βάλεις το αγαπημένο σου κομμάτι, έχε στο μυαλό σου πως εκείνη τη στιγμή έχεις πολλά οφέλη στην υγεία σου.

Και βάλτο τέρμα.

#NoMusic #NoLife