Το ιστορικό ορφανοτροφείο της Πριγκήπου και τα 206 δωμάτια της σιωπής

Το ορφανοτροφείο της Πριγκήπου με τη συγκλονιστική ιστορία και το άδοξο τέλος

Φαντάσου ένα τεράστιο πενταόροφο ξύλινο κτίριο να ρίχνει τη θλιβερή σκιά του στη μέση ενός πυκνού δάσους. Έτοιμο να καταρρεύσει. Θόρυβοι που μαρτυρούν τα γερατειά μιας κατασκευής που φτιάχτηκε με γενναιόδωρες ποσότητες ξύλου πριν από 122 χρόνια, ακούγονται διαρκώς.

Σου θυμίζει σκηνικό από ταινία τρόμου κι όμως σου περιγράφω μια πραγματική κατάσταση.

Η μεγαλύτερη ξύλινη κατασκευή της Ευρώπης

Στην Πρίγκηπο, στο μεγαλύτερο νησί των Πριγκηπονήσων της Προποντίδας – όσοι έχετε πάει Τουρκία σίγουρα την έχετε επισκεφτεί – βρίσκεται η μεγαλύτερη ξύλινη κατασκευή της Ευρώπης και η δεύτερη μεγαλύτερη στον κόσμο.

Το κτίριο ξεκίνησε να κατασκευάζεται στα τέλη του 19^ου αιώνα, καταμεσής της Μπελ Επόκ, οπότε κουβαλούσε στα σχέδιά του μπόλικη αισιοδοξία. Την αρχιτεκτονική επίβλεψη και τον σχεδιασμό είχε ο Αλεξάντρ Βαλορί, ο οποίος ήταν ο αρχιτέκτονας και κατά την κατασκευή του ξενοδοχείου Πέρα Παλλάς.

Το ξύλινο κτίριο έχτισε η γαλλική εταιρεία σιδηροδρομικών υπηρεσιών Compagnie des Wagons-Lits, η οποία είχε στην κατοχή της τη θρυλική γραμμή του τρένου Όριαν Εξπρές. Σου θυμίζω ότι το Όριαν Εξπρές ήταν το πρώτο διηπειρωτικό τρένο της Ευρώπης, που με αφετηρία το Παρίσι μετέφερε Ευρωπαίους πολίτες στην Κωνσταντινούπολη. Η εταιρεία λοιπόν, θέλοντας να επεκταθεί και στη διαμονή στόχευσε στο να φτιάξει ένα ξενοδοχείο και χαρτοπαικτική λέσχη – καζίνο – για Ευρωπαίους τουρίστες.

Το ξύλινο «ξενοδοχείο» ήταν επιτέλους έτοιμο το 1989, τελικά όμως δεν έγινε ποτέ ξενοδοχείο-καζίνο. Ο τότε σουλτάνος απαγόρεψε την αδειοδότησή του, καθώς θεωρούσε τον τζόγο ανήθικο.

Έτσι η τεράστια κατασκευή των 3.600 τετραγωνικών μέτρων που δέσποζε στα 25 στρέμματα κήπου έμεινε «ορφανή» για αρκετά χρόνια, ώσπου αγοράστηκε από την Ελένη Ζαρίφη για λογαριασμό του Πατριαρχείου έναντι εξευτελιστικού αντιτίμου (έδωσε 3.500 λίρες για ένα ακίνητο, του οποίου η κατασκευή κόστισε 50.000 λίρες).

Το ξακουστό ορφανοτροφείο της Πριγκήπου

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο μετέτρεψε το κτίριο σε ορφανοτροφείο, στο οποίο λειτουργούσε και δημοτικό σχολείο. Υπήρχαν ακόμα και αίθουσες χορού, μάρτυρες της πολιτιστικής αίγλης του ορφανοτροφείου, το οποίο πολλοί θεωρούσαν ως το πιο όμορφο μέρος της Κωνσταντινούπολης.

Επί 7 δεκαετίες φιλοξενεί παιδιά της ελληνορθόδοξης μειονότητας στα 206 δωμάτιά του, μέχρι το 1964 οπότε και κλείνει οριστικά εξαιτίας των διωγμών των Ελλήνων που ακολούθησαν τα Σεπτεμβριανά και το πογκρόμ.

Το ορφανοτροφείο στο έλεος των φυσικών καταστροφών

Το ορφανοτροφείο της Πριγκήπου, παρατημένο, αφήνεται στο έλεος των καιρικών συνθηκών και του χρόνου, μέχρι που τη δεκαετία του ’80 ξεσπάει μια μεγάλη πυρκαγιά που καίει μέρος του κτιρίου και προκαλεί κατάρρευση της οροφής.

Τα παράθυρα σπάνε, τα αντικείμενα σκουριάζουν, το ξύλο σαπίζει.

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο, με παρέμβασή του προσπάθησε να πάρει στα χέρια του το ιστορικό κτίριο, προκειμένου να το συντηρήσει και να το προστατέψει. Ωστόσο το κτίριο τελικά κατάσχεται από την τουρκική κυβέρνηση το 1997.

Το Πατριαρχείο, έχοντας εξαντλήσει τα ένδικα μέσα καταφεύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και το Δικαστήριο του Στρασβούργου το 2010 διατάσσει την αυτούσια επιστροφή του διεκδικούμενου ακινήτου, χωρίς να παρέχει στο τουρκικό κράτος την εναλλακτική ευχέρεια να καταβάλει χρηματική αποζημίωση.

Τα τελευταία χρόνια η ελληνική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης, με την οποία έχω έρθει σε επαφή και με έχει μαγέψει με την επιμονή και την υπομονή της στην προσπάθεια διάσωσης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, κάνει ενέργειες για την αποκατάσταση του κτιρίου και την ανάδειξη της ιστορικής του αξίας. Με τον τρόπο αυτό πέτυχε την αναγνώριση από την μη κυβερνητική πανευρωπαϊκή οργάνωση πολιτιστικής κληρονομιάς Europa Nostra, η οποία συμπεριέλαβε το κτίριο στον κατάλογο με τα επτά αξιοθέατα που απειλούνται με κατάρρευση.

Δες το υπέροχο κτίριο όπως το κατέγραψε με drone το κανάλι Hobi Drone